Maria Stypułkowska-Chojecka

Urodziła się 24 września 1926 roku w Warszawie. Jako jedenastoletnia uczennica szkoły powszechnej wstępuje do 58 Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej. We wrześniu 1939 roku drużyna Marii Stypułkowskiej wykonuje prace pomocnicze na warszawskim Dworcu Głównym. W roku 1940 uczestniczy w tajnych kompletach w zakresie szkoły powszechnej, które odbywają się w domu jej rodziców. Od samego początku jest członkiem Szarych Szeregów, jest zastępową, a potem przyboczną drużynowej. Zdobywa nowe umiejętności - kończąc konspiracyjne kursy - sanitarny i łączności. Kontynuuje naukę na tajnych kompletach w zakresie szkoły średniej. 3 sierpnia 1943 roku zostaje zaprzysiężona jako żołnierz Armii Krajowej, ps. "Kama". Przysięgę odbiera Jerzy Zapadko ps. "Mirski".

Siedemnastoletnia Maria Stypułkowska otrzymuje przydział do oddziału "Agat", późniejszy "Pegaz" i "Parasol". To oddział do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej. "Kama" jest łączniczką Kazimierza Kardasia ps "Orkan", zastepcy dowódcy II plutonu oddziału "Agat". Uczęszcza w tym czasie do tajnej Szkoły Podchorążych "Agrykola", którą kończy w maju 1944 roku jako najmłodsza absolwentka.

Maria Stypułkowska "Kama" od października 1943 roku prowadzi rozpoznania i bierze udział w wielu akcjach likwidacyjnych wysokich rangą funkcjonariuszy gestapo i administracji niemieckiej. Są to: Ernest Weffels - funkcjonariusz oddziału kobiecego więzienia na Pawiaku, Engelbert Fruhrwirth - członek komendantury Pawiaka, Emil Braun - inicjator i organizator przesiedleń ludności Warszawy, Walter Stamm - kierownik wydziału IV w urzędzie dowódcy policji bezpieczeństwa w Warszawie i Ludwig Hahn - dowódca policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa w Warszawie (wyrok na niego w czerwcu 1944 roku nie został wykonany).

1 lutego 1944 roku z rąk żołnierzy oddziału "Pegaz" ginie generał SS i policji, ponurej sławy "kat Warszawy" Franz Kutschera. W zamachu bierze udział "Kama", odznaczona za tę akcję Krzyżem Walecznych. Brawurowo przeprowadzoną akcję przypłacili życiem trzej żołnierze "Pegaza", wśród nich mieszkaniec Piastowa Zbigniew Gęsicki ps. "Juno", którego imię nosi dziś piastowskie Gimnazjum nr 1.

Po akcji przeprowadzonej 11 lipca 1944 roku w Krakowie na generała SS i policji Koppe "Kama" zostaje łączniczką Henryka Zakrzewskiego ps. "Kobza", intendenta II kompanii batalionu "Parasol". Pełni tę funkcję w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego do 12 sierpnia 1944, gdy "Kobza" zostaje ciężko ranny. "Kama" organizuje punkt sanitarny w kamienicy przy ulicy Nowomiejskiej 26. Po zbombardowaniu tego budynku, 19 sierpnia przenosi punkt sanitarny, którym nadal kieruje na ulicę Mostową. Ma pod opieką 20 rannych. Sama jest dwukrotnie ranna. Dobiega końca pierwszy miesiąc Powstania Warszawskiego.

W nocy z 31 sierpnia na 1 września wraz z grupą rannych z punktów na Mostowej i Podwalu przechodzi kanałami na Śródmieście. Stamtąd macierzysty oddział Marii Stypułkowskiej przedziera się na Czerniaków. "Kama" bierze udział w walkach przy ulicach: Okrąg. Wilanowskiej i Ludnej. Zostaje drugi raz odznaczona Krzyżem Walecznych.

Dalsza droga wiedzie kanałami na Mokotów. Stamtąd, po kilkudniowych walkach, powrót na Śródmieście - po osiemnastu godzinach błądzenia w kanałach. Powstanie Warszawskie dobiega końca.

Po kapitulacji "Kama" wraz z ojcem opuszcza Warszawę z ludnością cywilną. Zamieszkują pod Sochaczewem, a potem w Częstochowie, gdzie odnajduje matkę. Razem z rodzicami powraca do Warszawy w marcu 1945 roku.

W listopadzie tego roku wychodzi za mąż za Jerzego Chojeckiego, żołnierza z batalionu "Parasol".

Kontynuuje naukę w Liceum Ogólnokształcącym i Liceum Korespondencyjnym. Po zdaniu matury w roku 1963 rozpoczyna studia na Wydziale Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego. Po ukończeniu studiów w 1968 roku przez 15 lat pracuje w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych, w redakcji miesięcznika "Oświata Dorosłych". Kieruje redakcją "Pedagogiki i Psychologii". Na emeryturę przechodzi w roku 1983.

Uczestniczy w organizowaniu i pracach środowiska batalionu "Parasol" AK. W latach 1989-90 współorganizuje prace Fundacji im. gen. Leopolda Okulickiego, ostatniego dowódcy Armii Krajowej. Dzięki tej fundacji rozpoczyna działalność Specjalistyczna Przychodnia Lekarska dla Żołnierzy AK.

Maria Stypułkowska-Chojecka czynnie uczestniczy w pracach Komitetu Budowy Pomnika Armii Krajowej. Wraz z Kazimierzem Leskim, ps. Bradl, nieżyjącym już legendarnym kurierem AK proponuje zmianę nazwy monumentu na Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. Propozycja zostaje przyjeta i właśnie ten pomnik, stojący w sąsiedztwie budynków Sejmu i Senatu RP przypomina o sile zbrojnego i cywilnego oporu Polaków wobec najeźdźców w latach II wojny światowej.

"Kama" jest także aktywnym członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego. Jest przewodniczącą Komisji Historycznej i Współpracy z Młodzieżą Środowiska Żołnierzy batalionu "Parasol" przy Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Jest także wiceprzewodniczącą Rady Naczelnej Stowarzyszenia Szarych Szeregów.

Podporucznik czasu wojny, obecnie major Maria Stypułkowska-Chojecka za udział w walkach z hitlerowskim okupantem w latach 1939-45 jest odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem za Warszawę, Krzyżem Partyzanckim i Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939 roku, oraz Krzyżami Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Jest kawalerem Orderu Uśmiechu.

Maria Stypułkowska-Chojecka jest częstym gościem spotkań z młodzieżą szkolną, harcerzami i nauczycielami. Opowieści "Kamy" o walce z okupantem hitlerowskim o wspaniałych, choć tragicznych dniach Powstania Warszawskiego, o znaczeniu takich pojęć jak: umiłowanie Ojczyzny, solidarność, uczciwa praca, wierność ideałom, rzetelna nauka, obowiązkowość, zaufanie, szacunek dla każdego człowieka - są zawsze wspaniałą lekcją mądrego patriotyzmu.

Rada Miejska w Piastowie uchwałą z 6 lutego 2007 roku nadała Marii Stypułkowskiej-Chojeckiej tytuł Honorowy Obywatel Miasta Piastowa.

Zmarła 05.02.2016 r. Została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w al. Zasłużonych (w okolicach Pomnika Smoleńskiego).


 Powrót